Lwowskie korzenie lubelskiej geografii

Harasimiuk, Krystyna

Lwowskie korzenie lubelskiej geografii

Abstract

Katedra Geografii Ogólnej Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie powstała w dniu 11 kwietnia 1945 roku. Na kierownika i organizatora powołano prof. dr. Adama Malickiego, który był absolwentem Instytutu Geograficznego Uniwersytetu Jana Kazimierza we Lwowie. W początkowym okresie zgromadził on wokół siebie geografów, głównie wywodzących się z romerowskiej, lwowskiej szkoły geograficznej. W procesie tworzenia ośrodka punktem odniesienia były doświadczenia wyniesione ze Lwowa. Lwowska szkoła geograficzna i kartograficzna, której niekwestionowaną ikoną był prof. Eugeniusz Romer, odegrała dużą rolę w rozwoju geografii polskiej w okresie międzywojennym. Tradycje geografii lwowskiej sięgają jeszcze okresu zaborów, kiedy na Uniwersytecie Franciszkańskim w 1883 roku powołana została druga na ziemiach dawnej Polski Katedra Geografii. Jej kierownictwo objął prof. Antoni Rehman. Wykształceni w Instytucie Geograficznym we Lwowie geografowie, którzy byli współtwórcami lubelskiego ośrodka geograficznego, to: Adam Malicki, Elżbieta Duszyńska, Aniela Chałubińska, Włodzimierz Zinkiewicz, Alfred Jahn, Franciszek Uhorczak, Michał Janiszewski oraz Jan Ernst. Bazę dydaktyczną i naukową należało zorganizować od podstaw. W procesie dydaktycznym dużą rolę odgrywały ćwiczenia geograficzne i zajęcia terenowe. Szeroko zakrojony program badawczy koncentrował się na Lubelszczyźnie. Region ten był bardzo słabo rozpoznany pod względem przyrodniczym. Efektem wieloletnich badań terenowych stała się opracowana przez Alfreda Jahna monografia pt.: Wyżyna Lubelska (rzeźba i czwartorzęd). Ważne miejsce zajmowały też badania pokryw lessowych i zjawisk krasowych. Inne kierunki podejmowanej w Lublinie pracy naukowej to: klimatologia, geografia ekonomiczna, kartografia i dydaktyka geografii. W Lublinie pod kierunkiem prof. Uhorczaka powstała koncepcja opracowania Mapy Użytkowania Ziemi dla całej Polski. Do ostatnich związków geografii lubelskiej z tradycją lwowską należy zaliczyć badania polarne. Zainicjował je lwowianin, prof. Alfred Jahn. Pasja naukowa i entuzjazm działania niewielkiej grupy ludzi wywodzących z lwowskiej szkoły geograficznej otworzyła perspektywy dynamicznego rozwoju uniwersyteckiej geografii lubelskiej.

The Chair of General Geography of Maria Curie-Skłodowska University in Lublin was established on the 11 IV 1945. Prof. dr Adam Malicki was appointed to the post of the head and organizer of the Chair. He was a graduate of Geography Institute of Jan Kazimierz University of Lviv. At the beginning he surrounded himself with geographers originating mainly from Romer’s Lviv school of geography. In the process of establishment of geography research center, the main refernce point was experience aquired in Lviv. Lviv geography and cartography school, whose main icon was prof. Eugeniusz Romer, played significant role in the development of Polish geography during the interwar period. Traditions of Lviv geography date back to the period of partitions, when in 1883 the Chair of Geography was established at Franciscans University being the second one on Polish territory. Prof. Antoni Rehman became the head of this Chair. Geographers educated at the Geography Institute in Lviv, being pioneers of Lublin’s geography, were: Adam Malicki, Elżbieta Duszyńska. Aniela Chałubińska, Włodzimierz Zinkiewicz, Alfred Jahn, Franciszek Uhorczak, Michał Janiszewski, Jan Ernst. Didactic and research facilities were to be organized from the scratch. In the didactic process, main importance was paid to geographic workshops and field trips. The research programme focused mainly on Lublin region which was poorly discovered from the natural point of view. The effect of multiannual field research was the monograph „Wyżyna Lubelska (rzeźba i czwartorzęd)” by prof. A Jahn. The research on loess deposits and karst phenomena were also carried out. Other research fileds covered: climatology, economic geography, cartography and didactics. Under the supervision of prof. Uhorczak the concept of laying down of the Earth Use Map for the whole Poland was created in Lublin. Finally, polar research run by Lublin’s researchers is another area which is vividly linked to the Lviv research tradition. It was initiated by prof. Alfred Jahn. The research passion, enthusiasm for research of sall group of people originated from Lviv geography school opened perspectives for a dynamic development of Lublin’s university geography.