Inne prace ILS

Displaying 1 - 5 of 26 records

Tone-sonority Interaction in Optimality Theory: East Slavic Vowel Reduction
(Instytut Lingwistyki Stosowanej UW, 2017) Mołczanow, Janina; Institute of Applied Linguistics, University of Warsaw
This book develops a theory of the interaction of phonological tone with segmental quality. Current phonological theory provides no formal mechanism that would relate tone to sonority. In fact, some authors explicitly deny the possibility of a systematic phonological interrelation between tone and sonority and it has been suggested in the literature that in many cases of tone-vowel interactions, tone affects vocalic quality indirectly through syllable structure, foot structure, or duration. The present study argues that this assertion is unfounded and demonstrates that tone can interact directly with vowel quality without the mediating factors such as syllable structure or duration, the basic idea being that tonally prominent units co-occur with prominent segments. The discussion is centred around patterns of vocalic neutralisation attested in East Slavic.
Strategie uczenia się języków obcych w środowisku cyfrowym
(Instytut Lingwistyki Stosowanej UW, 2017) Gajek, Elżbieta; Michońska-Stadnik, Anna; Wydział Lingwistyki Stosowanej, Uniwersytet Warszawski; Uniwersytet Wrocławski
Książka zawiera przedstawienie rozwoju pojęcia strategii w ujęciu historycznym oraz współczesnego stanu badań w zakresie stosowania strategii uczenia się języków obcych w środowisku standardowej klasy oraz w środowisku cyfrowym. Opisane są badania empiryczne wykonane w celu porównania użycia strategii i technologii infor¬macyjnej w dwóch różnych środowiskach i kontekstach nauczania, aby spraw¬dzić, czy wybór i użycie strategii w środowisku wspomaganym cyfrowo różni się od ich zastosowania w środowisku bardziej tradycyjnym. Książka ta składa się z trzech części. W części pierwszej przedstawiony został rozwój myśli na temat strategii uczenia się języków obcych od lat siedemdziesiątych ubiegłego wieku do czasów współczesnych. Po początkowym okresie intensywnych prac nad klasyfikacją strategii uczenia się języków obcych nastąpiła długa przerwa. Od kilku lat obserwuje się ponowny wzrost zainteresowania strategiami uczenia języków obcych w związku z możliwościami samodzielnego uczenia się języków w środowisku cyfrowym podczas korzystania z zasobów Internetu i narzędzi komunikacyjnych. W części drugiej zawarty został przegląd badań strategii uczenia się języków obcych w środowisku cyfrowym, które to badania prowadzone były przez pionierów CALL (Computer Assisted Language Learning) oraz pionierów podejścia strategicznego do uczenia się języków. Szczególną uwagę skierowano na strategie korzystania z materiałów, np. słowników i korpusów językowych. Pod-kreślono ponadto rolę strategii w nauczaniu na odległość. W tej części zauważa się z jednej strony kreatywność strategiczną uczniów języka. Z drugiej strony narzędzia cyfrowe do nauki języka zawierają wbudowane strategie uczenia się, które ograniczają kreatywność strategiczną uczniów. Opis standardów uczenia się języków obcych z wykorzystaniem Technologii Informacyjnych i Komunikacyjnych pokazuje obszar wspólny kompetencji lingwistycznych i cyfrowych, które są niezbędne do efektywnego przyswajania języka obcego z wykorzystaniem powszechnie dostępnych zasobów i narzędzi cyfrowych. Standardy dla nauczycieli języków obcych mogą wskazywać kierunki kształcenia i samokształcenia nauczycieli pracujących nad podniesieniem efektywności pracy. W części trzeciej przedstawiono badania przeprowadzone z udziałem licealistów i studentów lingwistyki – przyszłych nauczycieli języków obcych i tłumaczy. Jedni i drudzy odpowiedzieli na pytania w dwóch ankietach. Jednej, określającej strategie uczenia się języków, oraz drugiej, określającej strategie wykorzystania zasobów cyfrowych do nauki języka. Wyniki badań potwierdzają, że studenci, których można określić jako dobrych uczniów języków obcych, stosują zdecydowanie więcej strategii uczenia się języka niż badani licealiści, którzy swoją przyszłość widzieli w zawodach matematycznych, informatycznych, technicznych i ekonomicznych. Z przeprowadzonych badań wynika, że studenci, którzy stosują więcej strategii, częściej też wykorzystują zasoby cyfrowe do nauki języka obcego.
Exploring phraseological equivalence with Paralela
(Instytut Lingwistyki Stosowanej UW, 2016) Pęzik, Piotr; Uniwersytet Łódzki
Paralela to udostępniony niedawno korpus równoległy polsko-angielskich i angielsko-polskich tłumaczeń. Korpus zawiera aktualnie ponad 260 milionów segmentów słów (blisko 11 milionów segmentów tłumaczeniowych) w wersji polskiej. Dla korpusu opracowano również dostępną w postaci aplikacji WWW wyszukiwarkę (http://paralela.clarin-pl.eu), której składnia umożliwia formułowanie zapytań o pojedyncze wyrazy, frazy oraz wzorce leksykalno-gramatyczne. Możliwe jest także filtrowanie wyników według kryteriów typologicznych i bibliograficznych oraz ich eksportowanie w postaci arkuszy kalkulacyjnych. Szczegółowa zawartość korpusu, zarówno na poziomie metadanych jak też samych tekstów, może być przeglądana za pomocą specjalnego modułu wyszukiwarki. Po przedstawieniu zawartości korpusu oraz funkcjonalności wyszukiwarki omówiono zastosowanie tych narzędzi w badaniu idiomatyczności tłumaczeń. W tym celu wprowadzone zostało pojęcie ekwiwalencji frazeologicznej, czyli tendencji do zachowania określonego poziomu idiomatyczności tekstu tłumaczenia. Zjawisko to polega na stosowaniu utrwalonych w języku tłumaczenia odpowiedników wielowyrazowych idiomów, kolokacji i innych jednostek frazeologicznych jako ekwiwalentów występujących w języku oryginału połączeń wyrazowych o podobnym statusie frazeologicznym. W tłumaczeniu nieidiomatycznym ekwiwalentami jednostek frazeologicznych są syntagmy, czyli doraźne połączenia wyrazów, których znaczenia są analizowane przez odbiorców tekstów poprzez dekompozycję, a nie częściowo lub całkowite przywoływane z pamięci poprzednich użyć, jak to się dzieje w przypadku jednostek frazeologicznych. Mimo iż tłumaczenie za pomocą kompozycyjnych odpowiedników jest czasami nieuniknione, to niska idiomatyczność całego tłumaczenia (w porównaniu z tekstem oryginalnym) może znacznie utrudniać jego przetworzenie w sensie psycholingwistycznym, a także zwiększa jego wieloznaczność. Zasada ta dotyczy szczególnie tekstów z gatunku użytkowych, naukowo-dydaktycznych i prasowych, w których pojawiają się frazemy mające w podobnym stopniu utrwalone odpowiedniki frazeologiczne w języku tłumaczenia. Szczególnych trudności z zachowaniem porównywalnego stopnia utrwalenia frazeologicznego w oryginale i tłumaczeniu mogą nastręczać kolokacje, które w odróżnieniu od idiomów czystych i figuratywnych nie muszą się cechować całkowitą lub częściową niekompozycyjnością. Na przykładzie korpusu Paralela staram się wykazać, że o ile lokalna ekwiwalencja frazeologiczna może być badana na poziomie pojedynczego tłumaczenia, o tyle występowanie frazeologicznej ekwiwalencji globalnej (czyli skonwencjonalizowanego stosowania ekwiwalentów frazeologicznych między parą języków) można badać jedynie, opierając się na odpowiednio dużych korpusach równoległych. Tezę tę ilustruję przykładami wybranych idiomów figuratywnych, które występują w korpusie Paralela, zaczerpniętymi z profesjonalnych i amatorskich tłumaczeń.
Between the devil and the deep blue sea or between users’ needs and the compilers’ powers: An analysis of the Czech-Polish part of the parallel corpus InterCorp
(Instytut Lingwistyki Stosowanej UW, 2016) Hebal-Jezierska, Milena; Kaczmarska, Elżbieta; Rosen, Alexandr; Uniwersytet Warszawski; Univerzita Karlova
Celem artykułu jest próba porównania oczekiwań użytkownika korpusu równoległego co do możliwości prowadzenia różnego typu badań, zwłaszcza analiz konfrontatywnych oraz translatologicznych z technicznymi możliwościami twórców korpusu. Autorzy rozpoczynają rozważania od szczegółowego opisu problemów twórców InterCorp. Wskazują na największe bolączki polegające na braku proporcji pomiędzy liczbą tekstów w poszczególnych językach umieszczonych w korpusie, a także na tym, że teksty reprezentują różne poziomy anotacji i tagowania. Szczegółowo opisana została polska część korpusu InterCorp. Autorzy podają dane statystyczne dotyczące poszczególnych wersji korpusu. Wiele miejsca poświęcono również problemowi anotacji i tokenizacji (znakowania). Zauważono, że dużym utrudnieniem jest brak jednolitego systemu znakowania dla wszystkich obecnych w InterCorpie języków. Na przedstawione w skrócie problemy twórców korpusu nakładają się trudności, jakie napotykają jego użytkownicy oraz ich oczekiwania względem jego zasobów. Osoby korzystające np. z zasobów polsko-czeskiej części InterCorpu narzekać mogą na zestawienie tekstów. O ile literatura piękna jest opracowywana ręcznie, o tyle tzw. kolekcje tekstów (Acquis, PressEurope, Europarl, Open Subtitles) są opracowywane tylko automatycznie. Paradoksalnie więc teksty, które nie sprawiają kłopotów twórcom korpusu, są dla niektórych użytkowników mniej przydatne. Nie można na przykład przeprowadzić szeregu badań opartych na materiale korpusowym, jeżeli nie da się ustalić kierunku przekładu albo języka źródłowego. Dotyczy to wszystkich analiz translatologicznych. Również niedostateczna wielkość korpusu stanowi dla użytkowników dużą przeszkodę. Zbyt mała liczba poświadczeń może uniemożliwić całkowicie przeprowadzenie badań nad konkretnym zjawiskiem leksykalnym czy gramatycznym (przykłady podane zostały w artykule). Użytkownicy sięgają jednak do korpusów paralelnych, ponieważ, mimo wszelkich niedociągnięć, stanowią one niezwykłe narzędzie służące do poszukiwania ekwiwalentów, a także porównywania znaczeń jednostek językowych. Dopasowanie odpowiedniego tematu badania do możliwości korpusu jest w tym przypadku podstawową czynnością poprzedzającą samo badanie, a jednocześnie gwarantem wiarygodności wyników. Sposób rozbudowywania InterCorpu jest sprawą powodującą prawdopodobnie największe kontrowersje pomiędzy twórcami a użytkownikami korpusu. Korzystającym z części polsko-czeskiej czy czesko-angielskiej zależy na tym, aby twórcy poświęcili jak najwięcej uwagi tej konkretnej parze języków, tę część rozbudowywali i doskonalili. Twórcy natomiast chcą uwzględnić w korpusie jak najwięcej języków. Z puntu widzenia użytkowników to zabieg mniej ważny, z punktu widzenia twórców to działanie przyszłościowe. Zarówno użytkownik korpusu, jak i jego twórca, znajdują się w sytuacji pomiędzy tym, co mogą i tym, co by chcieli – między swoistym młotem i kowadłem.
Korpus Polsko-Rosyjski Uniwersytetu Warszawskiego
(Instytut Lingwistyki Stosowanej UW, 2016) Łaziński, Marek; Kuratczyk, Magdalena; Uniwersytet Warszawski
The Polish-Russian Parallel Corpus has been developed at the University of Warsaw (the Faculty of Polish Studies and the Institute of Russian Studies) in co-operation with the National Corpus of Polish and the Russian National Corpus. The corpus consists of Russian and Polish literary classics (90%), nonfiction books, legal texts (5%), religious texts (i.e. Bible translations; 4%) and contemporary press articles (1%). Great Russian realistic novels of the 19th century, together with modern Russian books which are most popular in Poland, made up a significant part of the corpus. We have also taken into account these works of Polish literature that are the most widely known in Russia. Looking for loci communes in the Russian and Polish cultures was an important, extra-linguistic aspect of the corpus project. Unfortunately, the novels by Dostoevsky or Tolstoy were translated into Polish only in the thirties and the copyright protection for the translations – 70 years since the author’s death – is still in force. Some of the translators’ heirs did not grant their permission to include the texts in the corpus. The annotation and search possibilities in the corpus result from co-operation with the national corpora. However, not all levels of annotation applied in the source corpora will be used in the parallel corpus. Two national corpora differ according to grammatical disambiguation of annotated word forms. In the National Corpus of Polish all texts are disambiguated, in the Russian National Corpus only some them have undergone this procedure. The search interface is based on the user-friendly interface of the Russian National Corpus. It allows formulating lexical and grammatical queries using the tags present in the tag sets of the two national corpora and is easy for users of both national corpora. In the second part of the paper some practical applications of the corpus in the linguistic research, translation practice and foreign language teaching have been shown. The first case is a Russian translation strategy of the Polish unspecified numeral kilkanaście ‘over a dozen’, the second – a Polish translation strategy of the Russian adjectives russkij and rossijskij ‘Russian’.

Recent Submissions