Wideorecenzje filmów i seriali w serwisie YouTube z perspektywy retorycznej krytyki gatunkowej

Nabiałek, Zuzanna

Wideorecenzje filmów i seriali w serwisie YouTube z perspektywy retorycznej krytyki gatunkowej

Abstract

Celem pracy jest zebranie cech wideorecenzji filmów i seriali zamieszczanych w serwisie YouTube i ustalenie tożsamości gatunkowej badanych artefaktów. Analiza materiału pozwala odpowiedzieć na pytanie dotyczące zależności między wideorecenzją a recenzją tekstową oraz innymi gatunkami wideo w serwisie YouTube. Tematyka pracy wiąże się z obszarem badań dotyczących gatunków internetowych oraz obecności i przeobrażeń gatunków dziennikarskich w internecie. Materiał badawczy został zaczerpnięty z siedmiu najpopularniejszych polskich kanałów w serwisie YouTube związanych z tematyką filmowo-serialową: Dem3000, Łukasz Stelmach, Na Gałęzi, mietczynski, Sfilmowani, Tylko Kino, jakbyniepaczec. Wyodrębnienie istotnych gatunkowo cech w przypadku materiałów audiowizualnych wymaga spojrzenia na badane artefakty z wielu perspektyw. Ze względu na to – jako metodę badawczą – zastosowano retoryczną krytykę gatunkową, zgodnie z którą materiał analizuje się w czterech wymiarach: komunikacyjno-teleologicznym, czasowo-przestrzennym, społeczno-antropologicznym i kompozycyjno-stylistycznym. W przypadku badania gatunków internetowych, które rozwijają się dynamicznie, istotne jest również przyjęcie retorycznego postrzegania gatunku jako działania społecznego. W części teoretycznej pracy przedstawiono założenia wybranej metody badawczej, zarysowano cechy recenzji jako gatunku i opisano jej współczesne realizacje w prasie i w internecie oraz określono wybrany materiał. W części analitycznej przedstawiono cechy wideorecenzji ujęte – zgodnie z założeniami retorycznej krytyki gatunkowej – w cztery wymiary. Analiza wymiaru komunikacyjno-teleologicznego skupia się na ustaleniu listy uczestników gatunku oraz ich celów. W analizie wymiaru czasowo-przestrzennego uwzględniono działania uczestników gatunku w czasie – od momentu ukazania się omawianego dzieła do przekazania wideo odbiorcom – oraz znaczenie przestrzeni i jej poszczególnych elementów. W wymiarze społeczno-antropologicznym określono elementy etosu youtuberów-recenzentów oraz relacje między twórcami kanałów i ich widzami. Analiza wymiaru kompozycyjno-stylistycznego dotyczy określenia poszczególnych elementów przekazu i kolejności ich występowania oraz zastosowanych środków językowych i pozajęzykowych, a także zabiegów związanych z wykorzystaniem formy wideo. Wideorecenzja, tak jak recenzja tekstowa, stanowi odpowiedź na zaistnienie nowego dzieła w kulturze, dzieli je jednak wiele cech możliwych do zaobserwowania w każdym z badanych wymiarów – wideorecenzja charakteryzuje się m.in. dwustronną komunikacją, rozbudowaną listą uczestników i ich celów, odmiennym od recenzji tekstowej konstruowaniu etosu, zastosowaniem wielu form przekazu (języka, mowy ciała, zabiegów audiowizualnych). Pod względem etosu czy zawartej w przekazie treści wideorecenzja różni się także od innych gatunków serwisu YouTube. Ta odmienność zarówno od tradycyjnego gatunku dziennikarskiego, jak i od audiowizualnych gatunków internetowych, oraz naturalizacja wideorecenzji od czasu powstania serwisu YouTube umożliwia postrzeganie jej jako gatunku.

The objective of this work is to identify features of film and series video reviews posted on YouTube and to establish the genre identity of the artefacts under study. As a result, the relationship between video and written reviews and other YouTube video genres can be determined. The subject matter of this book lies within the area of research on online genres and the presence and transformation of journalistic genres on the Internet. Research material was taken from the seven most popular Polish YouTube film and series channels: Dem3000, Łukasz Stelmach, Na Gałęzi, mietczynski, Sfilmowani, Tylko Kino, jakbyniepaczec. In the case of audio visual materials, the identification of genre-significant features requires considering the analysed artefacts from many perspectives. Therefore, rhetorical genre criticism is used as a research method in this study. According to this approach, four aspects of material are analysed: communicative and teleological; temporal and spatial; social and anthropological; compositional and stylistic. When it comes to the dynamically developing online genres, it is also important to adopt the rhetorical perception of genre as a social action. The theoretical part of the work describes the research method employed in the study, outlines features of the review as a genre, describes its contemporary forms in the press and on the Internet, and provides details of the material under investigation. In the analytical part, features of the video review are classified according to the four aspects of rhetorical genre criticism. The analysis of the communicative and teleological aspect focuses on determining the list of genre participants and their goals. In temporal and spatial terms, actions of the genre participants are analysed in time, starting from the occurrence of a work under review up to the posting of the video review on YouTube and thus making it available to the audience, and the significance of space and its elements is examined. As for the socio-anthropological aspect, elements of the ethos of YouTube reviewers are defined, and the relationships between YouTube content creators and their audience are determined. The analysis of composition and style involves the determination of specific elements of the message and the order in which they appear, the use of both linguistic and non-linguistic means, as well as the application of postproduction procedures. Like its written counterpart, the video review is a response to the occurrence of a new cultural production; nevertheless, the two differ with respect to a number of features that can be observed in each of the considered dimensions. For instance, the video review is based on two-way communication, it has a more comprehensive list of participants and their goals, and its ethos construction method differs from that employed in the written review, and – last but not least – it involves the use of many forms of communication (language, body language, audio visual procedures). Also, in terms of ethos and message content, the video review differs from other YouTube genres. Given its difference from the traditional journalistic and online audio visual genres in combination with its naturalization since the launch of YouTube, the video review can be perceived as a discrete genre.