'Jubileusz' i 'jubilat' w polszczyźnie
Loading...
jubileusz_i_jubilat.pdf (309.98 KB)
Authors
Date
2011
Journal Title
Journal ISSN
Volume Title
Publisher
Wydział Polonistyki, Uniwersytet Warszawski
Using this material is possible in accordance with the relevant provisions of fair use or other exceptions provided by law. Other use requires the consent of the holder.
Abstract
W artykule przedstawiono pochodzenie słów 'jubileusz' i 'jubilat' (etymologicznie nie spokrewnionych), ich historię w polszczyźnie oraz współczesny zwyczaj ich używania i nadużywania w odniesieniu do mało znaczących rocznic i ich „beneficjentów”. Na podstawie danych czerpanych z korpusów polszczyzny i z internetu pokazano, jakie jubileusze najczęściej świętują Polacy i jak w tekstach wyraża się tendencja do zrównywania pojęć 'jubileusz' i 'rocznica'. O ile w odległej perspektywie historycznej widoczna jest laicyzacja jubileuszy, o tyle w perspektywie ostatnich kilkudziesięciu lat widać przede wszystkim pewną ich dewaluację, biurokratyzację i komercjalizację, związaną z wpisywaniem ich w programy obchodów urzędowych oraz w kulturę masowej rozrywki i konsumpcji. W artykule zanotowano też słyszane od przeszło stu lat głosy przeciwne nadmiernemu fetowaniu jubilatów i przesadzie w obchodzeniu jubileuszy. Z drugiej strony zwrócono jednak uwagę, że jubileusze żyjących artystów i uczonych mogą być dla młodszych pokoleń okazją do zapoznania się z ich dorobkiem i rozwojem reprezentowanej przez nich dziedziny twórczości lub wiedzy.
Description
Keywords
Citation
M. Bańko, 'Jubileusz' i 'jubilat' w polszczyźnie, w: Polskie słowa, polskie dźwięki, polska gramatyka (system - teksty - norma - kodyfikacja), red. B. Pędzich, D. Zdunkiewicz-Jedynak, Warszawa: Wydział Polonistyki UW, 2011, s. 303-314.